
اول از همه باید بدانید که تمامی محصولات موجود در بازار در کارخانه و یا کارگاه های ساخت طلا تولید میشوند و پس از تولید، در گالری های طلا فروشی قیمت نهایی آن ها بر اساس اجرت ساخت طلا و فرمول محاسبه طلا مشخص شده و به فروش میرسد.
گام اول ساخت طلا : ایده پردازی
ایده پردازی عبارت است از مراحل تفکر خلاقانه که طراحان در پاسخ به یک نیاز، گرد هم آمده و با ذهنی باز و روشن ایده های مختلف را بررسی میکنند و به سوالات مختلفی پاسخ میدهند، در این مرحله طراح باید علاوه بر داشتن ذوق هنری مناسب به مسائل اقتصادی، فرهنگی محیط نیز مسلط باشد تا بتواند زیوری را یا برای قشری خاص و یا برای عموم مردم طراحی کند.
ایده پردازی یکی از اصلی ترین وظایف یک طراح طلا و جواهر است، این مهارت سخت اما بسیار مهم که در طی مدت زمان و با تمرین فراوان به دست میآید مهم ترین نقش در شکل گیری یک زیور طلا و جواهر را دارد. در واقع ایده پردازی شاکله اصلی یک زیور است که طراح با این روش میتواند طرح های جدید خلق کند، کالشکن و طرح های پیشین را گسترش دهد و طرح ها را مطابق مد روز زنده و به روز نگه دارد.
گام دوم ساخت طلا و جواهر : طراحی دستی
نشأ این همه تنوع در محصولات طلا به اولین مرحله از مراحل ساخت طلا، یعنی طراحی برمیگردد. طراحی محصولات ساخته شده از طلا بر عهده شخصی است که آن را طراح طلا و جواهر می نامیم، طراح طلا و جواهر شخصی است که انواع زیورآلات از جمله انگشتر، النگو، گردنبند و گوشواره ها را با الهام از منابع مختلف طراحی میکند و پس از ساخت نمونه اولیه آنها را از نظر دوام و راحتی بررسی کرده، با طرح اولیه تطبیق داده و در صورت نیاز آن را اصلاح میکند. یک طراح طلا و جواهر باید به مهارت های مختلفی از جمله: طراحی دستی قوی (که در ایران آن را به عنوان طراحی کلاسیک طلا و جواهرات نیز میشناسیم)، خلاقیت و مهارت های هنری، ایده پردازی، توانایی تبدیل ایده به طرح یک زیور قابل ساخت، چشمانی تیزبین و به دنبال جزئیات، آشنا با دنیای فشن و ترند های روز، بردباری و صبر، مهارت های برنامه ریزی، آشنا به نرم افزار های کامپیوتری طراحی طلا و جواهر و… باشد.
گام سوم: طراحی و مدلسازی سه بعدی
امروزه طراحی سه بعدی به کمک نرم افزار های کامپیوتری، مدرن ترین روش طراحی در صنعت طلا و جواهر به شمار میآید. نرم افزار های متنوع زیادی برای طراحی طلا وجود دارد که معروف ترین آنها عبارت اند از: نرم افزار تخصصی طراحی طلا و جواهر ماتریکس، نرم افزار راینو، نرم افزار زی براش و سایر نرم افزار های کمکی.
هدف استفاده از نرم افزار های سه بعدی به واقعیت در آوردن و تکمیل ایده های دو بعدی روی کاغذ و مدل سازی سه بعدی آنهاست، این نرم افزار ها به ما کمک میکنند یک دور نمای کلی از طرح در قالب فیزیکی را تجسم کنیم.
گرچه این نرم افزار ها بسیار تخصصی هستند و مسلط شدن به آنها زمان بر است اما به طور کلی فضای نرم افزار های سه بعدی در راحتی کار طراحان بسیار موثر است زیرا با وجود پرینتر های سه بعدی برای تبدیل نمونه های سه بعدی نرم افزاری به نمونه های رزینی پرینت شده اولیه، به طراحان این امکان را میدهند تا بدون محدودیت خاصی مراحل طراحی را با فراغ بال بیشتری انجام دهند.
گام چهارم ساخت طلا و جواهر : قالب سازی سه بعدی
مرحله قالب سازی یکی از مراحل بسیار زمان بر در میان مراحل ساخت زیورآلات طلا است. امروزه قالب سازی به کمک پرینتر های سه بعدی انجام میگیرد، و کیفیت قالب ساخته شده با موم و رزینی که به عنوان مواد اولیه به پرینتر داده می شود ارتباط مستقیم دارد. روش کار پرینتر های سه بعدی برای قالب سازی طلا بدین صورت است که ماده اولیه به پرینتر داده میشود و طرح سه بعدی که با یکی از نرم افزار های سه بعدی که در بخش قبل توضیح دادیم برای دستگاه تعریف میشود، پس از شروع کار پرینتر، مواد رزینی و مومی در مجاورت نور درون دستگاه به صورت تعریف شده شکل و فرم میگیرد و قالب زیور ساخته میشود. در نظر داشته باشید که قالب رزینی تنها در طلاسازی مورد استفاده است و جای سنگ ها در روی زیور خالی میماند تا در مراحل ساخت طلا با سنگ و گوهرهای قیمتی پر شود.
گام پنجم ساخت طلا و جواهر : ریخته گری رزین
در مرحله ریخته گری طلا، ریخته گر به ذوب طلا میپردازد بدین گونه که طلا با عیار و رنگ مورد نظر را در کوره با دمای معین و مشخص ذوب میکند سپس دمای کوره را به حد مورد نیاز برای ریخته گری میرساند، پس از آن طلای مذاب را از کوره خارج کرده و درون قالب ریخته تا شکل مورد نظر را به خود بگیرد. برای محصولات طلا در ایران از عیار ۷۵۰ استفاده میشود و برای به دست آوردن عیار طلا که ترکیبی از طلای خالص و چند آلیاژ است، نسبت آلیاژ ها طبق فرمول ساخت طلا محاسبه میشود و سپس در مرحله ریخته گری ترکیب می شود تا طلا با عیار و رنگ مد نظر به دست آید.
گام ششم ساخت طلا و جواهر : پرداخت و سوهان کشی
اولین مرحله از کار طلاسازان از اینجا شروع میشود، پس از خارج کردن زیور طلا از کوره آن را به دستان هنرمند طلاساز می سپارند تا با دقت و ظرافت هرچه تمام بخش های اضافی کار را سوهان بکشد و فرم اصلی طلا را ایجاد کند، سوهان کشی بسته به نوع طرح زیور ممکن است پیچیده یا ساده باشد و زمان و انرژی زیادی را از طلا ساز بگیرد، طلا ساز بهتر است توجه داشته باشد که با یک فلز قیمتی سر و کار دارد بنابراین باید با روش های اصولی و مناسب مراحل سوهان کشی و پرداخت اولیه را انجام دهد.
گام هفتم ساخت طلا و جواهر : مخراجکاری
به عملیات نهایی قرار دادن سنگ های قیمتی بر روی یک قطعه زیور و طلا مخراج کاری یا مرصع کاری گویند، نام دیگر این عمل در فارسی جواهر نگاری است. در مراحل ساخت طلا این مرحله تنها مرحلهای است که انجام شدنش تنها و تنها نیاز به نیروی انسانی ماهر دارد و هیچ ماشینی نمیتواند جای آن را بگیرد. به فردی که عملیات سنگ گذاشتن بر روی طلا را انجام میدهد، مخراجکار میگویند، مخراجکار ها معمولا افراد بسیار ماهر و با دقتی هستند که با ظرافت کار خود را انجام میدهند. مخراجکاری با روش های مختلفی انجام میگیرید که با توجه به نوع قطعه، زیور، کاربرد آن و صد البته نوع سنگ قیمتی بهترین روش ممکن انتخاب میشود. برای مثال مخراجکاری الماس متفاوت از مخراجکاری سنگ های اتمی است.
گام هشتم ساخت طلا و جواهر : تمیزکاری و پرداخت نهایی
برای داشتن یک قطعه با کیفیت و تمیز بعد از مراحل ریخته گری و مخراج کاری نوبت به پولیش و شستشوی طلا و تمیز کاری می رسد.
بعد از نصب سنگ ها و عملیات مخراج کاری ممکن است در اثر برخورد ابزار مخراج کاری روی سطح طلا خط و خش بیفتد، در این مرحله قطعه طلا باید پولیش شود. فرد پولیش کار باید بسیار محتاط و حرفهای عمل کند تا به قطعه زیور و مراحل قبلی انجام شده آسیبی وارد نکند همچنین از آنجایی که طلا به آسانی ممکن است خراشیده شود، بسیاری نگران خراب شدن زیور در این مرحله هستند پس پولیشکار باید این عمل را با دقت و ظرافت انجام دهد. برای پولیش کاری دستگاهای مختلفی وجود دارد و در میان آنها ماشین های پرداخت با برس نرمی که دارند سطح طلا را به خوبی براق و صیقلی میکنند، برای بهتر شدن عملیات پولیش از صابون جلا یا صابون پولیش بر روی فرچه های دستگاه پولیش استفاده میکنند، همچنین دستگاه پولیش با دارا بودن مکنده های قوی مانع از به هدر رفتن ذرات گرد طلا میشوند.
مرحله بعد از پولیش شستشوی دستگاه با ماشین های بخار شوی برای جلای بهتر و دستگاهای آلتراسونیک برای کامل تمیز شدن زیور از ناخالصی هاست.
در مرحله شستشو که پیش از آبکاری بایستی انجام شود قطعه طلا باید به گونهای شسته و تمیز شود که هر نوع آلودگی مانند ذرات گچ باقی مانده از مرحله ریخته گری، چربی، براده های مرحله پولیش و آلودگی های کارگاهی و گرد و خاک کاملا از قطعه طلا پاک شوند.
گام نهم ساخت طلا و جواهر : آبکاری
برای اینکه یک زیور در مرحله نهایی براق و صیقلی باشد و جلوه زیبایی داشته باشد سطح روی آن را با یک لایه طلای معمولا ۲۴ عیار و به رنگ زرد می پوشانند که به این عمل آبکاری می گویند. در واقع آبکاری طلا روکشی از ترکیب طلا با سایر فلزات دیگر است که با روش الکترولیز سطح زیور آلات را میپوشاند. معمولا در نظر عموم افراد از آبکاری برای تغییر رنگ طلا استفاده میشود، مثلا برای تغییر رنگ طلای زرد به رزگلد آبکاری رز گلد انجام میشود. گرچه آبکاری طلا فقط برای تغییر رنگ طلا استفاده نمیشود، با عمل آبکاری میتوان طلاهای قدیمی و کهنه را مثل روز اول براق و درخشان کرد علاوه بر این، آبکاری طلا یا روکش طلا در زیور آلات باعث افزایش مقاومت در برابر سایش و خوردگی نیز میشود.
گام دهم ساخت طلا و جواهر : کنترل کیفیت طلا و جواهر
در مرحله آخر یعنی کنترل کیفیت محصول، زیور نهایی ساخته شده توسط کارشناس مربوطه مورد کنترل و بازبینی قرار میگیرد تا از کیفیت ساخت، مقاومت، مطابقت با طرح، راحتی استفاده، محکم بودن سنگ های قیمتی و کیفیت و ایمنی قفل های مکانیکی اطمینان حاصل شود تا محصول مورد نظر با بهترین کیفیت در گالری و مغازه های طلا فروشی به مشتریان عزیز تحویل داده شود.